Manga, Manhwa, Manhua – czym się różnią?

Japońskie słowo manga (jap. 漫画), południowokoreańskie manhwa (kor. 만화; hanja: 漫畵) i chińskie manhua (chiń. trad. 漫畫; upr. 漫画), współcześnie oznaczają po prostu komiks, którego nowoczesne początki sięgają okolic XIX wieku. Dla zachodniego odbiorcy natomiast terminy te odnoszą się do komiksów pochodzących z konkretnych regionów: manga z Japonii, manhwa z Korei Południowej, a manhua z Chin. Sama manga zdążyła się już zadomowić na dobre w kraju nad Wisłą, jednak jej koreański oraz chiński odpowiednik nie jest aż tak popularny. W efekcie często są ze sobą mylone – a same wydawnictwa przedstawiają je jako mangę.

Foto: Daniel 'zoNE’ Gabryś
(Aby powiększyć kliknij screen lub link.)

Przyjmując, na potrzeby tego artykułu, zachodni sposób klasyfikacji, chciałbym omówić różnice występujące między nimi – najczęściej wynikające z kultury kraju w jakim zostały pierwotnie wydane. Rozbieżności zaobserwować możemy m.in. w zakresie formy przekazu, zastosowanej palety barw, układu scen – przekładającego się na kierunek czytania, tematyki, stylistyki, poziomu szczegółowości czy odniesień kulturowych. Warto jednak zaznaczyć, że nie są to cechy obligatoryjne, więc z biegiem lat granice między nimi zaczynają się zacierać.

Manga

Najczęściej ukazuje się w formie pojedynczych zeszytów (magazynów) lub zbiorczych tomów, które łączą w sobie kilka takich wydań. Dominującą kolorystyką jest czerń i biel, choć coraz częściej pojawiają się kolorowe strony (np. na początku) lub nieliczne wydania w pełnym kolorze (jak Dragon Ball Full Color). Podobnie jak w przypadku większości japońskiej literatury, tak też tutaj treść czyta się od prawej do lewej – choć zdarzają się wyjątki od tej zasady.

Foto: Daniel 'zoNE’ Gabryś
(Aby powiększyć kliknij screen lub link.)

Współcześnie sama stylistyka często odchodzi od realistycznych proporcji postaci oraz głębokiego detalu, a charakterystycznym elementem wielu stylów stają się duże, dziecięco wyglądające oczy – dominujące względem samej twarzy – czy inne przerysowane cechy ciała. Styl graficzny jest jednak kwestią indywidualną każdego twórcy. Sama rozpiętość tematyczna jest niezwykle szeroka, dzięki czemu niemal każdy znajdzie coś dla siebie – o ile oczywiście ta forma przekazu trafia w jego gust.

Gatunki mangi:

Manga klasyczna – podział demograficzny:

• Shōjo-manga – manga skierowana do dziewcząt;
• Shōnen-manga – manga skierowana do chłopców;
• Kodomomuke-manga – manga skierowana do dzieci;
• Seinen-manga – manga skierowana do dorosłych mężczyzn, często porusza poważniejsze tematy;
• Josei-manga – manga skierowana do dorosłych kobiet, często porusza poważniejsze tematy relacji oraz codziennego życia.

Manga erotyczna i romantyzm:

• Ecchi – manga z lekką erotyką, fanserwis, jednak bez scen pornograficznych;
• Hentai (Seijin manga) – manga dla dorosłych, ze scenami pornograficznymi;
  • Yaoi (Boys’ Love) – homoerotyzm, manga o męskich relacjach homoseksualnych, głównie skierowana do kobiet, lecz nie tylko;
  • Yuri (Girls’ Love) – homoerotyzm, manga o dziewczęcych relacjach homoseksualnych, skierowana zarówno do kobiet, jak i mężczyzn;
  • Bara – homoerotyzm, manga o męskich relacjach homoseksualnych, głównie skierowana do mężczyzn, z męskim punktem widzenia;
• Shōjo-ai – romantyczne relacje między kobietami bez scen erotycznych, manga skierowana do kobiet oraz mężczyzn (termin używany głównie poza Japonią; w Japonii nie jest stosowany lub ma inne znaczenie);
• Shōnen-ai – romantyczne relacje między mężczyznami bez scen erotycznych, manga skierowana do kobiet (termin używany głównie poza Japonią; w Japonii nie jest stosowany lub ma inne znaczenie).

Podgatunki fabularne:

• Isekai – manga o postaciach przenoszących się do alternatywnego lub fantastycznego świata;
• Mahō shōjo (Magical girl) – manga o magicznych dziewczętach;
• Mahō shōnen (Magical boys) – manga o magicznych chłopcach;
• Sentai (Super sentai) – manga o drużynie superbohaterów;
• Mecha – manga koncentrująca się na walkach lub interakcjach olbrzymich robotów (mechów), a także ich pilotów;
• Bishōjo – manga z „pięknymi dziewczynami”;
• Bishōnen – manga z „pięknymi chłopakami”;
• Harem – manga, w której główna męska postać jest otoczona kilkoma postaciami (najczęściej płci przeciwnej) romantycznie nią zainteresowanymi;
• Gyaku hāremu – manga, w której główna żeńska postać jest otoczona kilkoma postaciami (najczęściej płci przeciwnej) romantycznie nią zainteresowanymi;
• Moe – manga ze słodkimi, niewinnymi, wzbudzającymi silne pozytywne emocje postaciami;
• Gourmet (Cooking) – manga skupiona na gotowaniu, jedzeniu czy kulturze kulinarnej;
• Inne klasyczne gatunki tematyczne, jak: akcja, cyberpunk, dramat, fantasy, historyczna, horror, komedia, kryminalna, magia, muzyczna, parodia, przygodowa, romans, sci-fi, space opera, sportowe, sztuki walki, thriller, wojskowa czy inne.

Manhwa

Południowokoreański odpowiednik mangi, w swojej tradycyjnej, drukowanej formie przybiera postać pojedynczych zeszytów (magazynów) lub zbiorczych tomów, zazwyczaj utrzymanych w czerni i bieli – acz zdarzają się wyjątki. W odróżnieniu od poprzedniczki czytana w stylu europejskim, czyli od lewej do prawej strony. Obecnie największą popularnością cieszą się tzw. „webtoony” – komiksy publikowane w pełnym kolorze, dostępne za pośrednictwem stron internetowych lub aplikacji mobilnych, przewijanych z góry do dołu. W przypadku dystrybucji za pośrednictwem niektórych aplikacji, można także natknąć się na dodatkowe efekty, takie jak animacje czy dźwięki, które wzbogacają odbiór treści.

Foto: Daniel 'zoNE’ Gabryś
(Aby powiększyć kliknij screen lub link.)

W porównaniu do swojego japońskiego odpowiednika, często cechuje się mniej ekspresyjnym stylem. Współcześnie kładąc znaczniejszy nacisk na realizm czy szczegółowość – zwłaszcza w zakresie proporcji ciała oraz rysów twarzy. Mimo wszystko istnieją wyjątki od tej reguły. Po premierze takich tytułów jak Solo Leveling, południowokoreańskie komiksy zaczynają zyskiwać większą rozpoznawalność również w naszym kraju.

Manhua

Spośród wszystkich omawianych dziś form, ta jest najmniej ustandaryzowana. Podobnie jak manga, tradycyjnie ukazuje się w formie pojedynczych zeszytów (magazynów) lub zbiorczych tomów, które łączą w sobie kilka z nich. Spotykana kolorystyka obejmuje zarówno klasyczną czerń i biel, pojedyncze kolorowe strony, aż po wydania w pełnym kolorze. Nierzadko czytana tradycyjnym układem od prawej do lewej, lecz nie jest to regułą, a kierunek zależny jest też m.in. od regionu bądź czasu publikacji. W Chinach kontynentalnych będzie to forma czytania od lewej do prawej, natomiast dla Tajwanu czy Hongkongu, podobnie jak w przypadku mangi, przeważa układ od prawej do lewej – chociaż jak wszędzie, zdarzają się wyjątki. Podobnie jak w przypadku południowokoreańskich webtoonów, tak tutaj występują internetowe wydania w formie kolorowych webkomiksów lub web manhua, przewijanych w pionie.

Foto: Daniel 'zoNE’ Gabryś
(Aby powiększyć kliknij screen lub link.)

Styl graficzny często kładzie większy nacisk na realizm czy szczegółowość – zwłaszcza w zakresie zastosowanych proporcji ciała lub rysów twarzy. W przeciwieństwie do mangi oraz manhwy czasami pomija tła w kadrach, by skupić się na postaciach lub ograniczyć koszty – jest to jednak zależne od indywidualnych preferencji autora. Tematyka jest bardzo różnorodna – choć w Chinach kontynentalnych podlega ograniczeniom wynikającym z lokalnej cenzury. Akcja nierzadko osadzona jest w chińskich realiach, ukazując zarówno tradycyjne, jak i współczesne aspekty tamtejszej kultury.

Podsumowanie

Jak możemy zauważyć, media te więcej łączy niż dzieli, a sama granica między mangą, manhwą czy manhuą bywa niezwykle subtelna – zwłaszcza w przypadku zespołów o mieszanej narodowości, chińskich autorów tworzących mangę czy koreańskich twórców mieszkających w Japonii. Także kierunek czytania, kolorystyka czy styl graficzny nie zawsze podlegają jednoznacznym zasadom. Ponadto na oficjalnych stronach wydawnictw oraz sklepów często spotkać możemy przypisanie wszystkich powyższych form jako „mangi” – co może prowadzić do pewnych nieścisłości. Nie są one jednak zawsze krytyczne, ponieważ wszystkie z powyższych terminów w danych językach odnoszą się po prostu do komiksu, a ich zapis w znakach bywa identyczny. Wiele różnic ma charakter czysto historyczny i kulturowy, lecz współczesne trendy sprawiają, że granice między nimi coraz bardziej się zacierają. Ostatecznie to od nas zależy, który z nich najbardziej przypadnie nam do gustu.

Autor: Daniel 'zoNE’ Gabryś

Sekcja: