Wielka Encyklopedia Gier – wspomnień czar (rozmowa z Mariuszem Klamrą, CEO Gry-Online)
Gdy Twoje początki zaczynają określać się mianem „retro”, to jest to dobry czas na nostalgię. Sporo ostatnio publikowałem w tematyce starszych wydawnictw oraz tego, jak to drzewiej bywało i dziś nie będzie inaczej. Jakiś czas temu wziął mnie sentyment do wydawnictwa zwanego „Wielka Encyklopedia Gier” – znanego też pod nazwą „Wielka Multimedialna Encyklopedia Gier”. Encyklopedia ta wydawana była w latach 2003-2009 (publikacyjnie 2002-2009). Produkowana była przez znany vortal Gry-Online – do dziś tworzący historię na scenie polskiego gamingu, za wydawnictwo natomiast odpowiadała firma Axel Springer Polska – znane także z takich czasopism jak: Play, Komputer Świat, Komputer Świat Gry, Top Secret czy dobra gra. Źródłem treści był serwis Gry-Online, a liczba autorów tekstów ostatecznie sięgała ponad 200 osób! Niestety obecnie w sieci nie znajdziemy już zbyt wielu materiałów na jej temat – a szkoda. Dlatego sam postanowiłem coś z tym zrobić. By spojrzeć na sprawę nie tylko od mojej strony – użytkownika, ale też twórców, w nostalgiczną podróż moich rozważań udało mi się wciągnąć także samego Mariusza Klamrę – CEO Gry-Online, któremu jeszcze raz bardzo dziękuję za tę miłą rozmowę.
Zacznijmy od początku, jak to wszystko się zaczęło? W grudniu 2000 roku (oficjalnie w styczniu 2001) startuje młody, lecz prężnie rozwijający się serwis internetowy Gry-Online, którego celem jest stworzenie „wielkiej” bazy gier. Jak jednak wiemy, we wczesnych latach 2000 szerokopasmowy dostęp do Internetu nie był tak popularny jak dziś, a rynek zdominowany był przede wszystkim przez modemy Telekomunikacji Polskiej, gdzie korzystając z Internetu, płaciliśmy za każdy pojedynczy impuls. Któż nie pamięta godzin spędzonych w bibliotekach czy kawiarenkach internetowych, by pobrać sobie na dyskietkę interesujące nas informacje dotyczące gier? Portal bardzo szybko staje więc przed problemem wolnego rozwoju łącz internetowych w Polsce, a na dodatek w kwietniu 2000 pęka tzw. spekulacyjna „bańka internetowa”, inwestorzy przestają wierzyć w hossę napędzaną przez spółki internetowe, następuje odpływ funduszy z reklam, a przychody stają się niższe niż założenia. Dlatego wydawanie wszelkiego rodzaju encyklopedii offline nabierało na popularności – sam nawet byłem autorem mniejszej produkcji noszącej nazwę „Original War Encyclopaedia”. Jak mówi Mariusz Klamra „mieliśmy ciekawy content, który niewiele osób czytało”, ale tylko dzięki gotowym treściom cała inicjatywa mogła się opłacić. „Koledzy z Axel Springer szukali pomysłów, mieli know-how, jeżeli chodzi o dystrybucję, a encyklopedia wydała się atrakcyjna”. Pozostawała jedynie sprawa stworzenia software.
Pierwsze wydanie „Wielkiej Encyklopedii Gier” – oznaczone rocznikiem 2003, było największym wyzwaniem. Trzeba było napisać cały program, a dodatkowo stworzyć system aktualizacji przez Internet, który nie był w tym czasie standardem. Prace nad pierwszym wydaniem trwały około 8 miesięcy, by 28 listopada 2002 Encyklopedia pojawiła się w naszych kioskach. W późniejszych latach zachowano zbliżony termin w rocznym cyklu wydawniczym, a prace nad kolejnymi wydaniami trwały już około 2-3 miesięcy. Jedynie w dwóch ostatnich latach (2008-2009) publikacja nastąpiła z miesięcznym opóźnieniem, czyli w grudniu. Produkcja osiągała „status gold” około miesiąca przed pojawieniem się na półkach. Finalny produkt przechodził przez kontrolę jakości autorów, a także wydawcy.
Za kierownictwo czy koncepcję produkcji odpowiedzialni byli Mariusz „DeSade” Klamra (CEO Gry-Online) i Wojciech „Soulcatcher” Antonowicz. Oprogramowanie napisane w języku C++ (z wykorzystaniem baz danych Access od Microsoft), było dziełem Michała Turka, Pawła Skrzyńskiego, oprawę wizualną wykonali natomiast Wojciech Turek oraz Wojciech „Soulcatcher” Antonowicz. Osobą, którą mogliśmy poznać na tekturkach reklamowych i okładkach programu był Wiktor „Sweter” Cegła (ówcześnie redaktor Axel Springer Polska).
Początkowo w latach 2003-2007 Encyklopedia sprzedawana była w cenie 19.90zł (19.95zł przy wersji DVD w roku 2006) oraz 24.90zł w latach 2008-2009. Do 2006 program wypuszczany był na płytach CD, od 2007, jednakże dystrybucja prowadzona była już wyłącznie za pośrednictwem płyt DVD. Jedynie rok 2006 był wyjątkowy pod tym względem, gdyż do oferty weszła zarówno wersja CD jak i DVD. Jak pisałem w jednym z wcześniejszych artykułów, wczesne lata 2000 bogate były w piractwo, dlatego nawet 8 na 10 kopii Encyklopedii będących w użytku według informacji uzyskanych od kierownictwa projektu, mogło być piratami. Nie przeszkodziło to jednak w rekordowej sumarycznej sprzedaży nawet koło 1mln krążków – podsumowując razem wszystkie wydania. Zgodnie ze słowami Mariusza Klamry, nic w Polsce – poza całą serią gry Skoki Narciarskie wydawaną również przez Axel Springer Polska w ramach serii dobra gra – nie miało tak dużej sprzedaży. Poniżej załączam oś czasu wskazującą dokładne daty premier oraz liczbę i rodzaj nośników stosowanych w konkretnych edycjach.
Standardowo w skład każdego zestawu wchodziła tekturka reklamowa w formacie A4 oraz płyty zapakowane w DVD box – edycje 2003-2007 – lub tzw. gamebooka jak w latach 2008-2009. Zmiana formatu wynikała głównie z miejsca dystrybucji. Rozmiar A4 lepiej sprzedawał się w kioskach, w Empikach jednak bardziej pożądanym był mniejszy format. Późniejsze wydania kierowane były bardziej do Empików czy saloników prasowych Kolporter. Do zestawu dołączony był także miesięczny abonament MayClub (płatnej części Gry-Online) i przyszłe aktualizacje programu. Co istotne, za wspomnianą cenę 19.90zł otrzymywaliśmy dostęp do kilkuset poradników, które w innym przypadku kosztowały nas 6zł + VAT za pośrednictwem SMS! Treść pierwszej Encyklopedii składała się z ponad 18 milionów znaków, z biegiem lat sukcesywnie się zwiększając. „Wielka Encyklopedia Gier” ukazywała się początkowo także w wersji Pocket, na łamach czasopisma Komputer Świat Gry – należącego również do wydawnictwa Axel Springer Polska. Pojawiła się ona m.in. w numerach: 8/2003, 10/2004, 10/2005.
Poszczególne wydania zawierały m.in.: opisy encyklopedyczne gier wraz z podstawowymi informacjami, okładkami, zrzutami ekranu, recenzjami, zapowiedziami, tajnymi kodami, poradnikami w formacie PDF, ocenami czy informacjami o ograniczeniach wiekowych. Od 2004 roku dodane zostały opinie psychologiczne oraz możliwość wprowadzania własnych notatek. 2006 rok natomiast wprowadził przełom pojemnościowy, gdyż doszły jeszcze materiały filmowe z gier (najczęściej trailery). Dlatego od tej pory produkt oferowany był w formie DVD. W 2007 roku informacje o ograniczeniach wiekowych rozwinięto o ranking PEGI. Poniżej wykresy przedstawiające statystyki, jak „Wielka Encyklopedia Gier” prezentowała się w liczbach.
Pytanie, które możemy przeczytać w pomocy do Encyklopedii Gier: „Czy wygląda ona jak jedna z tych brzydkich okienkowych aplikacji bazodanowych?”, nie jest przypadkowe. Każdy, kto pracował na aplikacjach bazodanowych tamtych czasów bardzo dobrze pamięta siermiężne interfejsy rodem ze starego Excela, Accessa, czy do dziś wykorzystywanych systemów laboratoryjnych lub programów księgowych. Zawsze powtarzałem, że są to aplikacje przyjazne dla „informatyków”, niekoniecznie dla „ludzi”. Podobnie sprawa się miała z pierwszą, nigdy nie publikowaną alpha wersją interfejsu Encyklopedii, która miała wyglądać w podobny sposób. Jak powiedział jednak Mariusz Klamra, „to jest content rozrywkowy, zróbcie by to jakoś wyglądało rozrywkowo, koło fortuny, cokolwiek, niech to będzie kolorowe, wesołe” i tak właśnie powstało „koło fortuny”, które znamy z wersji 2003. Wygląd ten później został zmieniony na bardziej nowoczesny.
Odbudowując wspomnienia postanowiłem przeprowadzić instalację wszystkich wersji, by zobaczyć jak bardzo się zestarzały, dlatego na koniec kilka zrzutów porównawczych poszczególnych edycji. A którą z nich Wy najlepiej wspominacie?
Autor: Daniel 'zoNE’ Gabryś